Voor veel zorgorganisaties is het denken en werken in business- en verdienmodellen vrij nieuw, voor anderen is het überhaupt onbekend terrein. In voor Zorg! verzorgde een interactieve kennismaking.
Werken met businessmodellen helpt je om risico’s af te bakenen en nieuwe verdienmodellen op te zetten. Maar hoe begin je? Gastspreker Jan Klingen, docent aan de Universiteit Utrecht en adviseur van jonge ondernemers, legde uit hoe het businessmodel Canvas hier behulpzaam bij kan zijn. ‘De kracht van dit model is dat het in zijn eenvoud alle benodigde bouwstenen in zich heeft om je organisatie in kaart te brengen.’
Voor wie welk probleem oplossen
In totaal heeft Canvas negen bouwstenen, van Cost Structure tot Key Resources. ‘Maar de belangrijkste zijn Value Propositions en Customer Segments: voor wie wil je welke waarde creëren, welk probleem oplossen?’ De kunst is om aan de hand van die negen bouwstenen het model in de vingers te krijgen. Dus mochten de deelnemers meteen aan de slag om Canvas in te vullen voor een bestaand bedrijf.
Voor een vliegmaatschappij is dat redelijk te doen. Maar wie zijn bijvoorbeeld de klanten van een wereldwijd opererende milieuorganisatie? Alle wereldbewoners? De aarde zelf? Politici? Daar werd flink over gediscussieerd. ‘En die discussie helpt je nou net om scherp te krijgen wat je voor wie wilt betekenen,’ gaf Klingen zijn gehoor mee.
Canvas is een begin. ‘Als je dat hebt ingevuld voor je organisatie ben je er nog niet. Maar je weet al waar je staat, wat je wel en niet moet doen en vervolgens kun je concreet aan de slag.’
Andere bronnen aanboren
Ed van den Berg, managing consultant bij Berenschot, had drie casussen meegenomen van organisaties die een nieuw businessmodel hebben geïntroduceerd: de Opvoedpoli, De Zuiderling (een ruilmunt voor diensten op Rotterdam-Zuid) en het ‘Steeds Beter’ programma van Icare, waarbij niet productiviteit maar klanttijd centraal staat.
‘In de nieuwe businessmodellen van deze en andere organisaties zie je de maatschappelijke ontwikkelingen terug,’ aldus Van den Berg. Zo zijn de modellen gebaseerd op sociale media en community’s (De Zuiderling). Organisaties zijn meer horizontaal georganiseerd: teams worden zelfsturend en medewerkers krijgen meer verantwoordelijkheden (Icare). En ze werken samen in een netwerk met andere organisaties en lossen problemen rond zorgschotten op (de Opvoedpoli).
De deelnemers werd gevraagd de casussen te analyseren en aspecten te zoeken die ze konden vertalen naar hun eigen organisatie. Het aanboren van andere bronnen, financieel en immaterieel, was zo’n aspect. ‘Je wordt normaal gesproken toch snel in de fuik van financiële verantwoording getrokken, met alle regelgeving die daarbij hoort,’ zei één van hen. ‘Dat beperkt je efficiency.’ Van den Berg noemde dat ‘het reframen van je denken’ en adviseerde: ‘Wees je bewust van je kansen en laat je niet afschrikken door angst.’
In voor Zorg! is een programma van het Ministerie van VWS en kenniscentrum Vilans. Het helpt instellingen in de langdurige zorg hun werkprocessen toekomstbestendig te maken. invoorzorg