Tot waar mag de overheid zich bemoeien met de leefstijl van burgers? Dat was een van de debatvragen tijdens Het Grote Zorgdebat dat ruim twintig branche- en koepelorganisaties met het oog op de komende Tweede Kamerverkiezingen organiseerden en waar tien politieke partijen aan deelnamen. De huidige coalitiepartners VVD en PvdA bleken, niet verrassend, inmiddels gescheiden van tafel en bed.
‘Leefstijl is privé,’ vond VVD’er Arno Rutte. ‘Het is goed als ik word verleid tot gezond gedrag, maar achter de voordeur heb ik mijn privacy. Hoe ik leef en wat ik eet, daar ga ik over. Bovendien is over de effecten van preventiemaatregelen nog veel te weinig bekend om ze zomaar in te voeren. Met uitzondering van het Rijksvaccinatieprogramma, dat is succesvol, en ook het anti-rookbeleid werkt goed.’
Maagband of sportschool
Marith Volp, PvdA’er en huisarts in een achterstandswijk, dacht daar anders over. ‘Gezondheid is geen vrije keuze, zie de grote verschillen daarin tussen hoog en laag opgeleiden en mensen met veel en weinig inkomen. De overheid moet dus meer doen. En als je het over effectieve preventiemaatregelen wilt hebben: waarom zit een maagbandoperatie voor een obese ouder met drie dikke kinderen wel in het basispakket en een serie consulten bij een diëtiste en een sportschoolabonnement niet? De eerste maatregel is geen structurele oplossing voor dat gezin, de twee laatste maatregelen zijn dat wel.’
Ook Carla Dik-Faber van de ChristenUnie vond dat de overheid actiever mag zijn. ‘Op een aantal terreinen mag preventie niet vrijblijvend zijn. Zo stellen wij voor om de verkooppunten voor tabak te beperken tot tabakszaken. Verder blijkt dat de voedingsindustrie te weinig doet met afspraken over bijvoorbeeld vermindering van toegevoegde vetten en suikers in levensmiddelen. Dat willen wij afdwingen met wetgeving.’
Schrapwet
De arbeidsmarkt in de zorg was een ander debatthema. Het verbaast veel mensen dat de HBO-V’s een numerus fixus hanteren bij een gelijktijdig gebrek aan verpleegkundigen en een opkomende vergrijzing. Bijna iedereen was het eens over de noodzaak om meer mensen op te leiden én te behouden voor de zorg. Maar hoe dat concreet moet, dat bleek nog lastig. ‘Flex moet vast worden,’ vond Linda Voortman, GroenLinks. ‘Geef mensen werkzekerheid.’
Het verminderen van regeldruk helpt eveneens. Zo houden mensen plezier in het werk. Kees van der Staaij, SGP, kwam opnieuw met zijn voorstel voor een schrapwet: schrap alle overbodige regels in de zorg, zodat medewerkers meer tijd aan cliënten kunnen besteden in plaats van aan bureaucratie. ‘Bekijk de regelgeving ieder jaar opnieuw kritisch op de vraag: wat kan er weg?’
‘Er moet geld bij’
Oorzaak van de numerus fixus bij de HBO-V’s is overigens het gebrek aan stageplaatsen. ‘De instellingen moeten begeleiders beschikbaar stellen,’ zei Pia Dijkstra, D66. Maar dat is nou net de paradox, stelde Actiz voorzitter Guus van Montfort na afloop van het debat in een tweegesprek met Skipr hoofdredacteur Simon Broersma. ‘Wij willen graag stageplaatsen creëren in de langdurende zorg, en we willen graag begeleiders beschikbaar stellen. Maar daar moeten we natuurlijk wel kosten voor maken. Dus linksom of rechtsom, er moet geld bij.’
Het Grote Zorgdebat werd georganiseerd door ActiZ, ANBO, Federatie Medisch Specialisten, GGD-GHOR Nederland, GGZ Nederland, Ieder(in), KBO-PCOB, KNGF, KNMG, KNMP, KNMT, KNOV, LAD, LHV, LPGGZ, NFU, NVM Mondhygiënisten, NVVP, NVZ, Patiëntenfederatie Nederland, SGF, VGN, Voedingscentrum, V&VN en Zorgverzekeraars Nederland.