Het Jongerius overleg wil de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars stimuleren en versnellen. Onder meer door elkaar op bijeenkomsten te inspireren met mooie voorbeelden van netwerken van zorg en ondersteuning waar burgers beter van worden. Dit keer kwamen de good practices uit het oosten.
Het Jongerius overleg (genoemd naar de eerste vergaderlocatie) is twee jaar geleden in het leven geroepen. Een informeel, landelijk overleg tussen een aantal grote gemeenten en zorgverzekeraars. Een van de uitkomsten van dat overleg was dat het belangrijk is om elkaar te inspireren met goede voorbeelden van die samenwerking, om, zoals de partijen het zelf formuleren ‘invulling en acceleratie te geven aan een nieuw, innovatief en cliëntgericht zorglandschap.’
Dus trokken we vol accelererend naar Enschede voor een van de inspiratieconferenties, met deze keer als thema Effectief samenwerken in de wijk. Zorgverzekeraar Menzis, de gemeente Enschede en andere betrokkenen deelden hun motieven voor en ervaringen met de samenwerking en gaven een inkijkje in de successen en aandachtspunten van enkele samenwerkingsprojecten.
Resultaat telt
Maar eerst gaf dagvoorzitter en voorzitter van het Jongerius overleg José Manshanden het woord aan Ruben Wenselaar, bestuursvoorzitter van Menzis, Voor Wenselaar heeft het motief voor samenwerking alles te maken met de opdracht die hij voor zichzelf als zorgverzekeraar ziet, en die is: ‘Maak jezelf relevant. Voor zorgaanbieders en voor verzekerden. De verzekerde heeft een broertje dood aan zaken als financiering en regeldruk. Daar wil hij geen last van hebben. Door lokaal samen te werken en daarmee het sociale en het medische domein soepel op elkaar aan te laten sluiten, maak je je relevantie tastbaar voor je verzekerden.’
Voor wethouder Jurgen van Houdt, met onder meer zorg en welzijn in zijn portefeuille, is de reden van samenwerking gelegen in het beter toerusten van de inwoners. En ook bij hem is de cruciale vraag: merken onze inwoners iets van onze samenwerking, zien zij resultaat? ‘Wat dat betreft durf ik te zeggen dat we hier al heel ver zijn en met recht inspirerende voorbeelden hebben voor de rest van het land.’ En met een knipoog: ‘Onze stadgenoot Willem Wilmink dichtte over Enschede: ‘Het is het eindpunt van de trein.’ Mijn stelling is: het is het beginpunt van de trein vanwaar samenwerking op gang gekomen is.’
Vertrouwen en commitment
Namens staatssecretaris Martin van Rijn had directeur-generaal Kees van der Burg van VWS alle lof voor de voortvarende en constructieve manier waarop Menzis en de betreffende gemeenten (een aantal in het oosten, plus Groningen en Den Haag) samen optrekken. ‘Samen werken in de wijk is niet eenvoudig. Om sociale, medische en mantelzorg met elkaar te kunnen verbinden is onderling vertrouwen nodig. Daarbij moet je met elkaar een gemeenschappelijke visie ontwikkelen en gemeenschappelijke doelen stellen. En je moet elkaar en elkaars zorgaanbod goed kennen. Dat vraagt nogal wat inspanningen, en het vraagt commitment.’
Niet-toewijsbare zorg
Een van de samenwerkingsprojecten heeft betrekking op het werk van de wijkverpleegkundige. Onder de nieuwe aanspraak wijkverpleging in de Zorgverzekeringswet heeft de wijkverpleegkundige twee soorten taken: het leveren van toewijsbare zorg en van niet-toewijsbare zorg. Onder toewijsbare zorg vallen de gebruikelijke zorgtaken. Maar de wijkverpleegkundige heeft ook coördinerende en signalerende taken in de wijk. Dat is niet-toewijsbare zorg. In 2015 en 2016 werd die apart bekostigd, in 2017 vervalt deze aparte bekostiging echter.
Daarom hebben Menzis en gemeenten onderzocht hoe ze in 2017 de inkoop wijkverpleging zó kunnen vormgeven dat de wijkverpleegkundige de ruimte houdt voor die niet-toewijsbare zorg. Zodat de samenhang die de afgelopen jaren is opgebouwd tussen het sociaal- en medisch domein kan worden gewaarborgd. Resultaat is een losse module Sociale infrastructuur binnen de bekostiging wijkverpleging, waarin de niet-toewijsbare zorg is ondergebracht. In Enschede zijn ze blij met deze oplossing.
Stoppen met nee zeggen
Een wijkverpleegkundige gaf een voorbeeld van hoe die samenhang tussen domeinen er in de praktijk uit ziet. ‘Voor het wijkgebouw van ons sociaal team liep dagenlang een oude vrouw te dwalen. Ik heb haar aangesproken. Ze zei: “Ik wil graag naar concerten van het Leger des Heils. Maar alleen als er trompetten zijn.” Ik ben op een avond met haar meegegaan en heb daar meteen een vrijwilliger geregeld voor volgende concertbezoeken.’
De workshopleider vroeg of hij als wijkverpleegkundige niet veel te duur was voor een dergelijke actie. Een collega wijkverpleegkundige reageerde: ‘Wij zijn er ontzettend goed in te zeggen wat allemaal niet kan of mag. Als mijn collega deze mevrouw niet had geholpen en geen vrijwilliger had geregeld, was ze wellicht verder vereenzaamd en afgegleden met alle gevolgen en kosten van dien. Laten we eens stoppen met nee zeggen en gewoon samen doen wat nodig is.’ En daar was iedereen het grondig mee eens.
Meer samenwerkingsprojecten van Menzis en gemeenten vindt u op: http://www.werkagendamenzisgemeenten.nl
Meer over het Jongerius overleg en over de inspiratieconferenties: http://www.versterkensamenwerking.nl