De overheid zet in op langer zelfstandig wonen. En veel mensen met een zorgvraag willen ook zelf tot het eind van hun leven zo niet thuis dan toch in een huiselijke omgeving blijven. Dat brengt verschuivende woonbehoeften met zich mee. Staatssecretaris Martin van Rijn van VWS vindt dan ook dat zorgaanbieders en woningcorporaties op lokaal niveau samen nieuwe combinaties van wonen en zorg moeten creëren. ‘De gemeente moet daarbij de regie nemen.’
Aanjaagteam
De staatssecretaris zei dit tijdens het congres Expeditie Begonia, naar meer variatie in wonen en zorg van het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen – Zorg. Op de vraag van dagvoorzitter Frank du Mosch of het Ministerie van VWS zelf ook een rol heeft in dit proces, wees Van Rijn onder meer op het Aanjaagteam Langer Zelfstandig Wonen dat hij en minister Blok van Wonen hebben ingesteld. Het Aanjaagteam moet een meer integrale aanpak bewerkstelligen tussen corporaties, zorginstellingen en gemeenten op lokaal en regionaal niveau en waar nodig de samenwerking vlot trekken.
Van Rijn nam het boekje Villa Begonia, niet achter de geraniums in ontvangst, met verhalen van ouderen die wonen zoals zij willen wonen. Dat is: in gewone maar vooral ook minder voor de hand liggende woonvormen. Zoals een hedendaags hofje voor ouderen, een mantelzorgwoning of een woongroep.
Onbekend
Het bestaan van die minder voor de hand liggende woonvormen is bij weinig ouderen bekend, zo bleek uit de Woonmonitor, een onderzoek van Bureau Vijftig en het Kenniscentrum Wonen – Zorg onder 2500 vijftigplussers dat tijdens het congres werd gepresenteerd. Maar van de mensen die de nieuwe woonvormen wel kennen, zou een groot deel daar wel willen wonen. Daar liggen dus kansen voor de markt.
Noodzakelijk
Nieuwe combinaties van wonen en zorg zijn niet alleen wenselijk, maar ook meer dan noodzakelijk. ‘Steeds meer ouderen wonen alleen, onder andere omdat ook onder hen het aantal echtscheidingen toeneemt,’ aldus Jan Latten, hoofddemograaf bij het CBS en hoogleraar Sociale Demografie bij de UvA. ‘Eén op de drie echtscheidingen vindt plaats onder vijftigplussers. Scheiden is een blijvende trend.’
Latten: ‘Er komt dus een grote groep oudere alleenstaanden. Volgens het CBS zijn het er 3,4 miljoen in 2030, maar ik denk dat dat een voorzichtige prognose is. Voor veel van die mensen zullen gezinsvervangende woonvormen nodig zijn. Die zie je nu al ontstaan. Een mooi voorbeeld vind ik De Herbergier, een woonzorgconcept waarbij een groep Alzheimerpatiënten en een begeleidend echtpaar samen op één locatie wonen.’
Moderne collectiviteit
Belangrijke onderdelen van die nieuwe, gezinsvervangende woonvormen zijn zorg, het geheel of gedeeltelijk samen leven en de sociale controle. Maar het verschil met vroeger is dat de bewoners hun eigen leven niet hoeven op te geven. ‘Het zijn moderne collectiviteiten.’
Het boekje Villa Begonia, niet achter de geraniums is van de hand van Ditty Eimers en Piet van Os. Zie ook: www.villabegonia.nl