ZonMw financiert al vijftien jaar onderzoek dat laat zien welke aanpak in de zorg het beste resultaat geeft tegen welke kosten. Op een bijeenkomst ter gelegenheid van dit lustrum werd stilgestaan bij wat er bereikt is, maar ook bij de vraag: hoe kunnen we de uitkomsten van doelmatigheidsonderzoek sneller implementeren? ‘Want implementatie duurt jaren. Dat moet sneller kunnen.’
Investeren loont
‘Investeren in doelmatigheidsonderzoek loont,’ vertelde Pauline Meurs, voorzitter van zonmw tijdens de Lustrumbijeenkomst 15 jaar Doelmatigheidsonderzoek. ‘Eén euro investeren levert drie euro op.’ Maar: ‘Dat vraagt wel ook de bereidheid en de plicht om resultaten in te zetten in het veld.’ Implementeren dus. Het woord zou nog vaak vallen die middag.
Verbeteringen voor de zorg landen niet vanzelf. Sterker nog: implementatie duurt jaren. De acht UMC’s hebben implementatiefellows aangesteld om dat proces te versnellen en het succespercentage te verhogen, op initiatief van ZonMw. Het zijn procesbegeleiders die werken volgens een systematische aanpak, die oog hebben voor de context waarin een organisatie opereert en voor de soms verschillende belangen daarbinnen. Zij verbinden mensen rond een helder doel: de zorg zinniger en zuiniger maken. Tot tevredenheid van betrokkenen.
Uitkomstfinanciering
Maar wat als het gaat om verbeteringen waarbij zorgverleners de handen op de rug moeten houden? Neem het bekende voorbeeld van minder opereren bij een lage rughernia. In de discussies tijdens de subsessies werd opgemerkt dat het tijd en soms overredingskracht kost om de patiënt in te laten zien dat niet opereren meestal het beste is, maar voor praten en voor niet opereren bestaan geen DBC’s. En dus zijn er minder opbrengsten voor het ziekenhuis.
Dit punt kwam eveneens op tafel tijdens het slotdebat. Anne Schilder, hoogleraar Kinder-KNO-heelkunde bij het University College in Londen en het UMC Utrecht: ‘Het gebeurt dat als een maatschap minder productie heeft gedraaid, die bij de raad van bestuur een verklaring mag komen geven.’ Ook Arnold Moerkamp, voorzitter van de raad van Bestuur van Zorginstituut Nederland, bekritiseerde de prestatiebekostiging. ‘Productie draaien om de productie gebeurt. Dokters geven het in alle eerlijkheid toe.’ De oplossing: ‘Uitkomstfinanciering.’
Naar de zorgverzekeraar
Maar uitkomstfinanciering is lang niet voor alle aandoeningen morgen in te voeren, nuanceerde Marcel Daniëls, cardioloog en voorzitter van de Raad Kwaliteit van de Orde van Medisch Specialisten. ‘Bepalen wanneer iemand weer aan het werk kan na een hartoperatie hangt onder meer af van zijn werkomstandigheden. Daar is niet één maat voor te geven.’
Prestatiebekostiging aanwijzen als dé belemmering voor doelmatigheid in de zorg is ‘wel wat makkelijk gezegd’, vond Cathy van Beek. Zij is lid van de raad van bestuur van het Radboud UMC. ‘Een bestuurder heeft hier ook een taak. Die moet op een gegeven moment de leiding nemen en aanzetten tot gewenst gedrag. En als je beloond wilt worden voor een gesprek of voor niet opereren, moet je met de zorgverzekeraar in gesprek gaan.’